- 1
Sürtünme Kuvveti
Cisimleri farklı yüzeylerde hareket ettirmek istediğimizde uyguladığımız kuvvetin yüzeye göre değiştiğini fark ederiz.
Bu durum yüzeylerdeki girinti veya çıkıntılardan kaynaklanmaktadır. Hareket eden cismin yüzeyindeki pürüzler ile zemindeki pürüzler bir birine kenetlenir ve hareketi zorlaştırır.
Zemin ile cisim yüzeyleri arasında meydana gelen bu etkiye sürtünme kuvveti denir.
Sürtünme kuvveti hareketi zorlaştırıcı özelliktedir ve hareket yönüne ters tarafa doğrudur.
Sürtünme kuvveti sayesinde hareket edebilir, cisimleri tutabilir, otomobil ile yolculuk yapabilir ve frene basıldığı zaman durabiliriz. Görüldüğü gibi sürtünme kuvveti hayatımızın her alanında vardır.
Bu etki kimi zaman olumlu olduğu gibi bazen de olumsuz olabilir. Hareket ettiğimizde durmamızı sağlaması, yazı yazabilmemiz gibi olaylar sürtünmenin olumlu yönleri iken, düştüğümüzde yaralanmamız, elbise ve eşyalarımızın zamanla aşınması gibi olaylar ise olumsuz yönleridir.
Hava ve su direnci
Şekilde iki eğik düzlem arabası aynı yükseklikten bırakılıyor. A arabası bir geniş bir yüzeye sahip iken B arabasında ise bu geniş yüzey yoktur.
Sizce hangi araba daha uzağa gider neden?
A aracı yelken şeklinde bir geniş bir yüzeye sahip olduğu için hareket ederken daha fazla hava taneciğine çarpar. Bu durum arabanın yavaş hareket etmesine neden olur.
Havanın cisimleri engelleyen bu özelliğine hava direnci denilmektedir.
Havanın cisimlerin hareketini zorlaştırıcı etkinin benzeri su için de geçerlidir. Su molekülleri cisimler ile daima temas halindedir ve onların hareketini zorlaştırıcı etkiye sahiptir.
Suyun bu etkisine su direnci denir.
Birçok zaman hava ve su dirençlerini arttırmak veya azaltmak isteyebiliriz.
Arabaların ön taraflarının ince tasarlanması, gemilerin burun kısımlarının sivri olması bu direnci azaltmaya yönelik bir uygulama iken, paraşüt kullanmak bu direnci arttırmaya yönelik bir uygulamadır.
- 1