Bir hikaye
15. yy’da Semerkand şehrinde Ali adında uzaya çok meraklı bir çocuk yaşardı. Her akşam evinin yakınlarındaki ufak bir tepeye oturur berrak gökyüzünü uzun uzun izlerdi. O zamanlar fosil yakıt kullanılmadığı ve gereksiz ışıklandırma olmadığı için geceleri yıldızlar çok parlak görünürdü.
Bir gece Ali’nin babası Anka kuşunun masalını anlatıyordu. Masal, Bilal adında bir kahramanın yer altı dünyasından kurtulmak için Anka adında bir kuştan yardım almasını konu ediyordu.
Ali masala kendini öylesine kaptırmıştı ki sanki Anka’nın sırtına binen kendisiymiş gibiydi! O an içinden keşke bende böyle bir kuşa binsem ve yıldızlara doğru uçsam diye geçirdi.
Masaldan sonra odasına uyumaya geçti Ali. Bir ara gözlerini açtı bir de ne görsün! Dev bir kuşun sırtına oturmuş semaya doğru uçuyordu!
Rüya mıydı gördüğü bilmiyordu ama zar zor ağzından “Ne oluyor, neredeyim ben?” sözleri çıkabildi kekeleyerek.
Anka, Ali’ye amacının O’na uzayı tanıttırmak olduğunu söyledi. Yolculuğun ilk aşamasını Dünya'mız ve onun uydusu Ay'ı tanımak oluşturuyordu. Görüntü muhteşemdi.
O zamanlar Müslümanlar arasında Dünya'nın yuvarlak olduğu biliniyordu ama onu uzaydan görmek şimdiye kadar mümkün olmamıştı.
İnsan elinin değmediği her yer gerçekten çok güzeldir dedi Anka, ardından gelecekte insanların uzayı veya diğer gezegenleri nasıl kirleteceklerini anlatırken içini bir hüzün sardı.
İnsanların bilgiyi almadan önce eğitilmeleri çok önemliydi.
İnsanlar çok eski zamanlardan bu yana gökyüzünü, uzayı, yıldızları hep merak etmiştir. O zamanlar uzay ile ilgili bilgilerimiz çok sınırlıydı fakat zaman ilerledikçe insanların uzay hakkında bildikleri de genellikle artmıştır.
Özellikle İslam dünyasının büyük çalışmaları ve teleskobun icat edilmesi bu alandaki bilgi birikimine hız kazandırmış, sonraki zamanlarda uzaya araç veya insan yollamanın önünü açmıştır.
Uzay teknolojileri
Bu konumuzda "Uzay teknolojileri" hakkında bazı bilgiler işleyeceğiz. Örneğin insanların uzaya çıkma serüveni nasıl başladı? Bizleri uzaya hangi araçlar taşımaktadır? İnsansız uzay araçları nasıl çalışırlar? gibi sorulara cevap arayacağız.
Hazırsanız Bismillah ile başlayalım!
1- Uzay sondaları
İnsanlar uzaya gitmeye karar verdikleri zaman bunu öncelikle "insansız" araçlar ile denediler. Çünkü güvenlik önemlidir ve bu yeni yolda insanların zarar görmesi istenmez.
İnsansız uzay araçlarına "Uzay sondası" denilmektedir.
Uzay sondaları;
- İnsanların gidemediği uzak yerlerin gözlenmesi,
- Orada araştırmaların yapılması veya
- Çok uzun sürecek uzay araştırmalarının yapılmasında kullanılır.
2- Uzay mekikleri
İnsansız uzay araçları ile uzaya çıkmak güzeldir fakat bazı durumlarda insanların da uzaya çıkarak bizzat çalışma yapması gerekebilir. Bu durumda insanları uzaya taşıyacak araçlara ihtiyaç duyulur. Bu tür araçlara uzay mekikleri denilir.
Uzay mekikleri insanlı uzay araçlarıdır.
3- Yapay uydular
Uydu, gezegenlerin etrafında dolanan cisimlerdir. Bunların büyük kısmı doğal olarak yaratılmış uydulardır. Örneğin dünyamızın uydusu Ay, doğal bir uydudur.
Yapay uydu ise, insan eliyle yapılmış ve gezegenlerin etrafına yerleştirilen araçlardır.
Hubble uzay teleskobu, Göktürk-1 ve Göktürk-2 gözlem araçları yapay uydulara örnek gösterilebilir.
Uzay kirliliği
Dünyamızın yörüngesinde yer alan uyduların sayısını gösteren resme bakalım.
Yörüngeye çeşitli amaçla yerleştirilen binlerce uydu mevcut. Bu uyduların bir çoğu ömürlerinin sonuna geldikleri için artık kullanılmamaktadır fakat buna rağmen halen yörüngede dolanmaya devam ediyorlar.
Yörüngede başıboş dolanan bu sondalar, diğer uzay araçlarına çarparak onları bozabilir ya da yerleşim yerlerine düşerek insan veya hayvanlara zarar verebilirler.
Bu tür olumsuz durumlarla karşılaşmamak için;
- Uzaya gönderilecek uydulara sınırlama getirilebilir,
- Ömrünü tamamlamış uyduların yere indirilmesi için çalışmalar başlatılabilir,
- Düşme işleminin güvenli bir biçimde sağlanması için insanlar bilinçlendirilebilir.
Uzay kirliliğinin risklerini kutucuğa sürükleyiniz.
Plüton gezegeni dünyamıza çok uzak olduğu için net bir fotoğrafı çekilememiştir.- 1
Günlük hayatımıza katkısı
Uzay çalışmaları yalnızca uzay araçlarının gelişmesine katkı sunmamış, bu araçların geliştirilmesi amacıyla üretilen bazı teknolojik araçlar günlük hayatımızda da kullanılmaya başlanılmıştır.
Uzay çalışmaları sonucu bulunan ve günlük hayatımızda da kullanılan bazı araçlar şunlardır.
a- İnce ekranlı televizyonlar: Uzay araçlarının yükünü hafifletmek amacıyla bulunmuştur çünkü diğer ekranlar çok ağır olduğu için uzay aracına fazladan bir yük oluyordu
b- Teflon tava: Teflon, neredeyse hiçbir madde ile etkileşime girmediği için bir çok farklı alanda kullanılmaktadır. Uzay araçlarında, uçakların parçalarında veya suyun sızmasını istemediğimiz yerlerde kullanıldığı gibi yaptığımız yemeklerle etkileşime girmediği için tavada da kullanılır.
c- Navigasyonlar: Araçlarda yol bulmak amacıyla kullanılır. Uzay araştırmaları sonucunda uzay sondalarının yerini tespit etmek amacıyla kullanılırdı.
d- Çizilmez camlar: Uzay araçlarının camlarının çizilerek zarar görmesini engellemek amacıyla geliştirilmiş bu camlar, günlük yaşamımızda gözlük camlarında veya binaların pencerelerinde kullanılmaktadır.
